ΕΣΠΑ: επιδοτήσεις στα ελληνικά νησιά

Τις δράσεις που θα ενταχθούν στο επόμενο ΕΣΠΑ στα ελληνικά νησιά αποτυπώνει ο προγραμματισμός του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου για την περίοδο 2014-2020 για τη νησιωτική πολιτική, μια αισιόδοξη κίνηση με αναπτυξιακή προοπτική.

Το σχέδιο προσδιορίζει έντεκα θεματικούς στόχους με τις επενδύσεις και τις ενέργειες που θα συμβάλλουν στην αξιοποίηση τους να αποτελούν ουσιαστικά επιλέξιμες δράσεις για στήριξη από τους κοινοτικούς πόρους. Οι έντεκα αυτοί στόχοι είναι οι εξής:

1. Ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας

2. Ενίσχυση της πρόσβασης, χρήσης και ποιότητας των Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ)

3. Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ΜΜΕ, και του πρωτογενή τομέα (γεωργία, αλιεία, υδατοκαλλιέργειες).

4. Ενίσχυση της μετάβασης προς την οικονομία χαμηλών εκπομπών ρύπων

5. Προώθηση της προσαρμογής στις κλιματικές αλλαγές

6. Προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων

7. Προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και απομάκρυνση της συμφόρησης σε σημαντικά δίκτυα υποδομών

8. Προώθηση της απασχόλησης και υποστήριξη κινητικότητας των εργαζόμενων

9. Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης της φτώχειας

10. Επένδυση στην εκπαίδευση, τις δεξιότητες και στη δια βίου μάθηση

11. Βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης

 Με δεδομένο ότι όλα τα στοιχεία και οι έρευνες δείχνουν πόσο εύθραυστο είναι το αναπτυξιακό μοντέλο που έχει υιοθετηθεί συνολικά στη χώρα και ειδικά στα νησιά αναδεικνύεται η αναγκαιότητα να υποστηριχθούν δομικές αλλαγές με επιλεκτική χρηματοδότηση σε κρίσιμους τομείς όπως οι ποιότητα του ανθρώπινου δυναμικού, η έρευνα και καινοτομία, η απασχόληση, η διαφοροποίηση της οικονομικής βάσης.

Η ασυνέχεια του νησιωτικού χώρου έχει μάλιστα ως συνέπεια η κοινωνικοοικονομική λειτουργία κάθε νησιού να προσλαμβάνει τα χαρακτηριστικά μιας “κλειστής οικονομίας”. Ενώ ο νησιωτικός χώρος χαρακτηρίζεται από έντονη περιφερειακότητα. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ύπαρξη έντονων αναπτυξιακών διαφοροποιήσεων ως προς την ηπειρωτική χώρα, μεταξύ μεγάλων και μικρών νησιών που ανήκουν σε ένα διοικητικό νησιωτικό σύμπλεγμα, αλλά και εντός των νησιών, στις εσωτερικές τους ζώνες, λόγω της προβληματικής προσπελασιμότητάς τους. Η φυσική απομόνωση που δημιουργεί η θάλασσα, δεν επιτρέπει σχεδόν κανενός είδους “όσμωση” μεταξύ νησιών, όπως γίνεται μεταξύ των πόλεων και της ενδοχώρας τους.

Στη συντριπτική πλειοψηφία των δεικτών που παρακολουθούν την ανάπτυξη των νησιών και τους οποίους χρησιμοποιεί η ΕΕ τα ελληνικά νησιά φαίνεται να υστερούν του μέσου ευρωπαϊκού και του μέσου ελληνικού όρου γεγονός που υπογραμμίζει την δομική υστέρηση των ελληνικών νησιών σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές περιφέρειες σε αντίθεση με ότι δείχνει το κατά κεφαλή ΑΕΠ και το ποσοστό ανεργίας.

 Τα ποσοτικά και τα ποιοτικά δημογραφικά χαρακτηριστικά είναι στις περισσότερες περιπτώσεις αρκετά δυσμενή (γήρανση πληθυσμού, χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και δια βίου κατάρτισης, υψηλή πρόωρη εγκατάλειψη σχολείου), ενώ οι περιβαλλοντικές πιέσεις αυξάνονται με προβλήματα στη ποιότητα του πόσιμου νερού, στην υποβάθμιση του εδάφους (ρύπανση και ερημοποίηση), στη μείωση της βιοποικιλότητας, στην υποβάθμιση του τοπίου και του δομημένου περιβάλλοντος κλπ.

Όπως αναφέρει ο προγραμματισμός του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου 2014 –2020 για τη νησιωτική πολιτική που εκπόνησε ο υπουργός Κωστής Μουσουρούλης, η στασιμότητα της Ευρωπαϊκής οικονομίας είχε ως συνέπεια την συνεχή μείωση των Ευρωπαίων αλλά και Ελλήνων επισκεπτών στα Ελληνικά νησιά που αποτελούν παραδοσιακά σημαντικό τουριστικό προορισμό.

Τα διαθέσιμα στοιχεία σε επίπεδο περιφέρειας αφορούν κυρίως τη περίοδο μέχρι το 2009 οπότε και δεν μπορούν να αποτυπώσουν τη περίοδο της έντασης της κρίσης από το 2010 και μετά με αποτέλεσμα η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου να εντάσσεται στις πλέον αναπτυγμένες περιφέρειες της ΕΕ με κατά κεφαλή ΑΕΠ στο 112,4 του μέσου όρου για τη περίοδο 2007-9 και οι άλλες τρεις νησιωτικές περιφέρειες Ιόνια, Κρήτη και Β.Αιγαίο στις περιοχές μεταβατικής στήριξης με 85,9, 83,2 και 75,5 αντίστοιχα.

Για τη έμμεση εκτίμηση της περιόδου που ακολούθησε μπορεί να χρησιμοποιηθούν στοιχεία που αναφέρονται στις βασικές δραστηριότητες των νησιών όπως ο τουρισμός, η οικοδομική δραστηριότητα αλλά και η συνολική κίνηση μεταφορών (αεροπορικών και ακτοπλοϊκών).

Ο τουρισμός που αποτελεί την κινητήρια δύναμη των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και περιβαλλοντικών εξελίξεων στα νησιά φαίνεται να έχει αντισταθεί ικανοποιητικά τουλάχιστον σε ότι αφορά τις διεθνείς αφίξεις αφού το 2011 ξεπέρασε για τη χώρα τον αριθμό των 16 εκ. τουριστών με άνοδο σε όλους τους σημαντικούς τουριστικούς προορισμούς. Βέβαια τα έσοδα από τον τουρισμό δεν φαίνεται να αυξήθηκαν δείχνοντας μια μείωση των ανά διανυκτέρευση εισπράξεων και συνολικά της τουριστικής δαπάνης.

Αντίθετα με τον διεθνή τουρισμό, ο εσωτερικός τουρισμός φαίνεται να έχει πληγεί σημαντικά όπως απεικονίζει η δραματική μείωση στην ακτοπλοϊκή επιβατική κίνηση (ποσά σε χιλιάδες). Το υψηλό για πολλούς κόστος μετακίνησης με τις αυξημένες τιμές των καυσίμων σε συνδυασμό με τη μείωση των εισοδημάτων απειλούν τόσο τη βιωσιμότητα των νησιωτικών κοινωνιών όσο και αυτή των ακτοπλοϊκών εταιριών.

Επίσης σημαντική υπήρξε η μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας, αποτέλεσμα της επικρατούσας ύφεσης. Ο τουρισμός και οι νησιωτικές οικονομίες «αντιστάθηκαν» καλύτερα στη κρίση απ’ ότι οι άλλες περιοχές της χώρας. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της ανεργίας όπου παρά την αύξηση – ιδιαίτερα στη Κρήτη- η ανεργία στις νησιωτικές περιφέρειες παραμένει χαμηλότερη από τον εθνικό μέσο όρο (23,6% για το β’ τρίμηνο έναντι 22,6% στη Κρήτη, 21,7% στο Β. Αιγαίο, 15,3% στα Ιόνια και 14,3% στο Ν. Αιγαίο).

Σε αυτό το περιβάλλον ο υπουργός Κωστής Μουσουρούλης με τον προγραμματισμό που δρομολόγησε για τη νησιωτική πολιτική επιδιώκει μεταξύ άλλων την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των νησιών στους τομείς του τουρισμού, της γεωργίας και στον χώρο των μικρομεσαίων μεταποιητικών επιχειρήσεων μέσω της ενίσχυσης της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων και υπηρεσιών. Την προστασία του περιβάλλοντος και προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων με ταυτόχρονη βελτίωση του οικολογικού αποτυπώματος και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της «νησιωτικότητας» που ενισχύουν τον οικονομικό και κοινωνικό αποκλεισμό. Πηγή

Αναλαμβάνουμε την διαδικασία προ αξιολόγησης για ένταξη σε πρόγραμμα του ΕΣΠΑ, ζητήστε πληροφορίες δωρεάν στο τηλ. 210-8818416.