 |
| Το ζητούμενο είναι Παράγω Οικολογικά, εκπαιδεύω αναδεικνύω το τοπικό ιδιαίτερο στοιχείο της περιοχής μου, γεύσεις, συνταγές, παραδοσιακά προϊόντα. |
Στο παρόν άρθρο παρουσιάζουμε όλες τις σχετικές απαιτήσεις και τα χαρακτηριστικά των
πολυλειτουργικών αγροκτημάτων, η σωστή καθετοποιημένη λειτουργία των οποίων θα
μπορούσε να συνεισφέρει σε μεγάλο ποσοστό στη βιώσιμη ανάπτυξη του ευρύτερου
αγροδιατροφικού τομέα της χώρας μας.
Η στήριξη των πολυλειτουργικών αγροκτημάτων οφείλει να
αποτελεί καθήκον κράτους και κοινωνίας, αφού μέσω της εύρυθμης λειτουργίας τους
προάγεται συνδυαστικά η αξία της γεωργίας, της εκπαίδευσης, του πολιτισμού και
του περιβάλλοντος.
Πολυλειτουργικό Αγρόκτημα είναι η αγροτική εκμετάλλευση, η
οποία διαθέτει, τουλάχιστον:
α) καλλιεργήσιμη έκταση
β) φυτικό ή ζωικό κεφάλαιο και
γ) χώρο εστίασης ή δυνατότητα εκπαίδευσης ή δυνατότητα
επίδειξης και παρακολούθησης της παραγωγικής διαδικασίας ή οικοτεχνική
μεταποίηση και λειτουργεί με έμφαση στις τοπικές παραγωγικές δυνατότητες κάθε
περιοχής.
Κάθε πολυλειτουργικό αγρόκτημα μπορεί προαιρετικά να
χαρακτηρίζεται από έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους προσανατολισμούς
που υποδηλώνει τον τομέα κύριας δραστηριοποίησής του:
α) Γεωργικό (φυτικής ή ζωικής κατεύθυνσης), εφόσον
δραστηριοποιείται κυρίως στην αγροτική δραστηριότητα και στην οικοτεχνία,
β) Καινοτόμο, εφόσον δραστηριοποιείται κυρίως στην εφαρμογή
καινοτόμων πρακτικών και τεχνικών,
γ) Περιβαλλοντικό, εφόσον δραστηριοποιείται κυρίως σε
φιλοπεριβαλλοντικές δράσεις και δράσεις διατήρησης της βιοποικιλότητας,
δ) Πολιτιστικό/πολιτισμικό, εφόσον δραστηριοποιείται κυρίως
στη γνωριμία με την ιστορία, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις της ευρύτερης
περιοχής και
ε) Γαστρονομικό, εφόσον δραστηριοποιείται κυρίως στην
ανάδειξη της τοπικής κουζίνας ή της Μεσογειακής διατροφής.
Πολυλειτουργικό αγρόκτημα θεωρείται και ο επιδεικτικός
αγρός, το οποίο εντάσσει στη λειτουργία του μεμονωμένα ή συνδυαστικά δράσεις
μεταφοράς γνώσης, καινοτομίας, εκπαίδευσης, επίδειξης μεθόδων και τεχνικών της
πρωτογενούς παραγωγικής διαδικασίας και μεταποίησης.
Ελάχιστη απαιτούμενη ενιαία έκταση
Η ελάχιστη ενιαία έκταση λειτουργίας ενός πολυλειτουργικού
αγροκτήματος καθορίζεται στα 5 στρέμματα. Στην περίπτωση των ειδικών περιοχών
(α/νησιωτικές, εκτός Κρήτης, Εύβοιας, Ρόδος, Μυτιλήνης και Κεφαλλονιάς, β/
ορεινές και γ/ περιοχές με φυσικούς περιορισμούς και ειδικά μειονεκτήματα) η
ελάχιστη έκταση των 5 στρεμμάτων μπορεί να μειωθεί έως τα 4 στρέμματα. Στην
έννοια της ενιαίας έκτασης περιλαμβάνονται και εκτάσεις οι οποίες τέμνονται από
τεχνικά έργα, δρόμους ρέματα κλπ, εφόσον μπορούν να ενοποιηθούν λειτουργικά.
Ποιοι μπορούν να δημιουργήσουν πολυλειτουργικά αγροκτήματα;
Δικαίωμα δημιουργίας και λειτουργίας Πολυλειτουργικών
Αγροκτημάτων έχουν:
α) οι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών
Εκμεταλλεύσεων (ΜΑΑΕ)
β) συμπράξεις φυσικών ή/και νομικών προσώπων εγγεγραμμένων
στο ΜΑΕΕ και
γ) συμπράξεις φυσικών ή/και νομικών προσώπων εγγεγραμμένων
στο ΜΑΕΕ με
άλλα φυσικά ή/και νομικά πρόσωπα, με την προϋπόθεση ότι ο/οι
εγγεγραμμένος/οι στο ΜΑΑΕ μετέχει/-ουν με ποσοστό τουλάχιστον 50% στη σύμπραξη.
Τα χαρακτηριστικά ενός πολυλειτουργικού αγροκτήματος
Καλλιεργήσιμη έκταση: Η καλλιεργήσιμη έκταση θα πρέπει να
βρίσκεται εντός των ορίων του αγροκτήματος, το οποίο θα πιστοποιηθεί ως
πολυλειτουργικό. Στην περίπτωση που ο προσανατολισμός του αγροκτήματος
δηλώνεται ως γεωργικός (φυτικής κατεύθυνσης), η καλλιεργήσιμη έκταση πρέπει να
αποτελεί τουλάχιστον το 40% της διαθέσιμης συνολικής έκτασης του αγροκτήματος.
Φυτικό κεφάλαιο: Το φυτικό κεφάλαιο θα πρέπει να
περιλαμβάνει τη καλλιέργεια δύο τουλάχιστον ειδών φυτικής παραγωγής, εκ των
οποίων η μία τουλάχιστον επιλογή να αφορά την καλλιέργεια τοπικών/παραδοσιακών
ποικιλιών, ή/και ειδών, ή/και τη χρήση πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού,
καθώς και την καλλιέργεια με παραδοσιακές ή/και φιλοπεριβαλλοντικές μεθόδους
παραγωγής.
Ζωικό κεφάλαιο: Το ζωικό κεφάλαιο θα πρέπει να έχει
ποικιλομορφία και όπου είναι εφικτό να αποτελείται από αυτόχθονες ή τοπικές
φυλές ζώων. Ελάχιστος πληθυσμός εκτροφής ζωικού κεφαλαίου είναι 3 ΜΜΖ. Στην περίπτωση που ο προσανατολισμός
του αγροκτήματος δηλώνεται ως ζωικής κατεύθυνσης, τουλάχιστον το 40% της
διαθέσιμης συνολικής έκτασης του αγροκτήματος θα πρέπει να χρησιμοποιείται στην
κτηνοτροφική δραστηριότητα (στάβλοι, αμελκτήρια, αποθήκες ζωοτροφών, έκταση
ελεύθερης βοσκής , κ.τ.λ) καθώς και το 40% τουλάχιστον των συνολικών ΜΜΖ να
αποτελείται από αυτόχθονες φυλές ζώων.
Χώρος εστίασης- παρασκευής γευμάτων: Στην περίπτωση που το
Πολυλειτουργικό Αγρόκτημα διαθέτει χώρο εστίασης και παρασκευής γευμάτων πρέπει
να πληρούνται οι προδιαγραφές υγιεινής και ασφαλείας. Επιτρέπονται τα υπαίθρια
μαγειρεία και οι παραδοσιακές τεχνικές μαγειρικής που αναδεικνύουν τις
τοπικές/παραδοσιακές συνήθειες μαγειρέματος (π.χ. ξυλόφουρνοι, γάστρες κ.λ.π.),
καθώς και οι υπαίθριοι χώροι εστίασης (π.χ. κιόσκια).
Για την παρασκευή των γευμάτων προτιμώνται τα παραγόμενα
προϊόντα του αγροκτήματος, προϊόντα από το καλάθι της οικείας Περιφέρειας,
καθώς και άλλα τοπικά προϊόντα προερχόμενα από γειτνιάζουσες γεωργικές
εκμεταλλεύσεις, επιχειρήσεις μεταποίησης και μονάδες τροφίμων οικοτεχνικής
παρασκευής.
Εφόσον το 50% τουλάχιστον των παρεχόμενων γευμάτων
αναδεικνύουν την τοπική κουζίνα ή τοπικές διατροφικές συνθήκες, τότε ο
προσανατολισμός του αγροκτήματος μπορεί να χαρακτηριστεί ως γαστρονομικός.
Χώρος εκπαίδευσης: Η κτιριακή υποδομή και η υλικοτεχνική
υποδομή του χώρου πρέπει να είναι επαρκής για την κάλυψη των αναγκών της
εκπαιδευτικής-επιδεικτικής διαδικασίας. Ως ελάχιστες απαιτήσεις καθορίζονται η
διαθεσιμότητα ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, ενός προβολικού μηχανήματος και η
ύπαρξη πυρασφάλειας του χώρου. Επιπλέον θα πρέπει να προβλέπονται από 3 μέχρι
20 θέσεις εκπαιδευόμενων.
 |
| ιδανική δραστηριότητα για τους λάτρεις του καλού Φαγητού! |
Εκπαιδευτικές δραστηριότητες: Οι εκπαιδευτικές
δραστηριότητες που μπορεί να αναπτύσσει το Πολυλειτουργικό Αγρόκτημα, είτε με
ίδια μέσα, είτε σε συνεργασία με εκπαιδευτικά ή/και ερευνητικά ιδρύματα/φορείς
αφορούν ενδεικτικά, τα κάτωθι θεματικά πεδία:
α) δράσεις πρόληψης ή προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή,
β) μέθοδοι και τεχνικές παραγωγής που μειώνουν το κόστος,
μεταποίηση και εμπορία γεωργικών προϊόντων,
γ) δράσεις για τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων
(έδαφος, νερό, ενέργεια κ.α.),
δ) προστασία της βιοποικιλότητας και του περιβάλλοντος,
ε) παρατήρηση άγριων ζώων, θηραμάτων και πτηνών,
στ) μεσογειακή διατροφή, διατροφή και πρόληψη της υγείας,
ζ)
γευσιγνωσία κ.α.
κατά έτος διαμόρφωση και υλοποίηση προγραμμάτων επίδειξης ή
και εκπαίδευσης επί καινοτόμων δράσεων σε ένα πολυλειτουργικό αγρόκτημα, αρκεί
για να χαρακτηριστεί ο προσανατολισμός ενός πολυλειτουργικού αγροκτήματος ως
καινοτόμος.
Ένα πολυλειτουργικό αγρόκτημα μπορεί επίσης να αναπτύσσει
δράσεις που προάγουν την ισορροπημένη διατροφή και συμβάλλουν στην προάσπιση
της υγεία του επισκέπτη όπως η καλλιέργεια φυτών (π.χ. αρωματικών ή και
φαρμακευτικών) που διακρίνονται για τις ιδιαίτερες, ευεργετικές για την υγεία,
ιδιότητές τους, η παροχή ισορροπημένων θρεπτικά γευμάτων που βασίζονται στο
πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής, η διοργάνωση σεμιναρίων για θέματα διατροφής
και πρόληψης της υγείας του ανθρώπου, η διοργάνωση οργανωμένων αθλητικών
δράσεων κλπ.
Επίσης, σε ένα πολυλειτουργικό αγρόκτημα μπορούν να
αναπτύσσονται συνεργασίες εμπορικού και πολιτισμικού χαρακτήρα με γεωργικές
εκμεταλλεύσεις, Αγροτικούς Συνεταιρισμούς, Ομάδες Παραγωγών, με επιχειρήσεις
μεταποίησης και τυποποίησης αγροτικών προϊόντων, με στόχο την μεταποίηση,
τυποποίηση και συσκευασία των παραγόμενων προϊόντων τους, με παραγωγούς
εγγεγραμμένους στο ΚΗΜΟ ή επαγγελματίες αγρότες εγγεγραμμένους στο Μητρώο
Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (ΜΑΑΕ), για την οικοτεχνική παραγωγή κλπ.
Πολυλειτουργικά αγροκτήματα και προστασία του περιβάλλοντος
Η λειτουργία και οι καθημερινές πρακτικές ενός
πολυλειτουργικού αγροκτήματος θα πρέπει να συμβάλλουν στην προστασία του
περιβάλλοντος και την ορθολογική χρήση των φυσικών πόρων. Απαραίτητη προϋπόθεση
σε ό,τι αφορά τη γεωργική δραστηριότητα είναι να τηρούνται οι όροι πολλαπλής
συμμόρφωσης.
Η λειτουργία του πολυλειτουργικού αγροκτήματος θα πρέπει να
αποσκοπεί στον περιορισμό των κύριων επιπτώσεων στο περιβάλλον που σχετίζονται
με τον περιορισμό της κατανάλωσης της ενέργειας, του νερού και της παραγωγής
απορριμμάτων.
Απαραίτητη προϋπόθεση θεωρείται η παρουσία κάδων
απορριμμάτων σε όλους τους χώρους του αγροκτήματος και σε ευδιάκριτα σημεία.
Προαιρετικά, μπορούν να υπάρξουν και κάδοι ανακύκλωσης στους χώρους του
πολυλειτουργικού αγροκτήματος καθώς και δεξαμενές συλλογής όμβριου ύδατος για
περεταίρω χρήση εντός του αγροκτήματος ή/και εφαρμογή αρδευτικών συστημάτων με
τα οποία επιτυγχάνεται οικονομία του νερού τουλάχιστον κατά 40% της αρδευόμενης
έκτασης.
Επίσης, τουλάχιστον το 50% των εν χρήση ηλεκτρικών συσκευών
πρέπει να είναι ενεργειακής απόδοσης κατ’ ελάχιστον Α κλάσης. Οι λαμπτήρες που
χρησιμοποιούνται πρέπει να είναι οποιουδήποτε τύπου εξοικονόμησης ενέργειας
κατ’ ελάχιστον στο 50% του συνόλου των χρησιμοποιούμενων λαμπτήρων.
Προαιρετικά ένα πολυλειτουργικό αγρόκτημα μπορεί να κάνει
χρήση και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. χρήση φωτοβολταϊκών κ.α).
Σε περίπτωση που ένα πολυλειτουργικό αγρόκτημα εφαρμόζει
ταυτόχρονα:
α) τις παραπάνω κατ’ ελάχιστον υποχρεωτικές καθώς και τις
προαιρετικές προϋποθέσεις για την προστασία του περιβάλλοντος,
β) η ενεργειακή απόδοση των κύριων κτηρίων που περιλαμβάνει
είναι τουλάχιστον ενεργειακής απόδοσης Β΄ κατηγορίας, καθώς και
γ) περιλαμβάνει δράσεις εκπαίδευσης σε περιβαλλοντικά θέματα,
τότε ο προσανατολισμός του αγροκτήματος θεωρείται ως
περιβαλλοντικός.
Τέλος, σε κάθε πολυλειτουργικό αγρόκτημα επιτρέπεται η
λειτουργία και εκμετάλλευση αγροτουριστικής μονάδας έως 10 δωματίων μέγιστης
δυναμικότητας 40 κλινών. Πηγή
