Οι διάφορες μορφές καλλιέργειας των λαχανικών, μερικές των
οποίων είναι αποτέλεσμα οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων παρουσιάζονται σε
συντομία παρακάτω:
Οικιακός Λαχανόκηπος
1. Αστικός
λαχανόκηπος. Είναι μία μορφή λαχανόκηπου που τείνει να εξαφανιστεί λόγω της
μορφής οικοδόμησης των μεγάλων πόλεων με τα συμπαγή τετράγωνα, χωρίς αυλές και
ελεύθερους χώρους στις κατοικίες. Περιορίζεται μόνο στα περίχωρα των πόλεων όπου
ακόμα υπάρχει κάποιος ανοικτός χώρος έξω από το σπίτι για να καλλιεργηθεί με
λαχανικά και άνθη. Πιο παλιά, ο αστικός λαχανόκηπος αποτελούσε σημαντική πηγή
εφοδιασμού της οικογένειας με φρέσκια τροφή. Το πλεόνασμα διατίθετο στον μανάβη
της γειτονιάς και εξασφαλίζονταν κάποιο μικρό εισόδημα.
 |
Αστικός λαχανόκηπος στο Μαρούσι
|
2. Χωρικός
λαχανόκηπος. Είναι ο λαχανόκηπος των μικρότερων αστικών κέντρων και χωριών. Η
μορφή αυτή αν και είναι περισσότερο σε εφαρμογή από την προηγούμενη γιατί
υπάρχουν οι προϋποθέσεις για την κατασκευή
του, δεν μπορεί να υποστηριχτεί ότι είναι ιδιαίτερα δημοφιλής λόγω των
συνθηκών και την νοοτροπία του Έλληνα που στην πλειοψηφία του προτιμά να
αγοράζει έτοιμα λαχανικά και να διαθέτει τον ελεύθερο χρόνο του σε μη
παραγωγικές δραστηριότητες. Ενδεχομένως αυτό να αλλάξει, τόσο εξαιτίας της
οικονομικής κρίσης όσο και στην συνειδητοποίηση ότι η διατήρηση ενός
λαχανόκηπου όχι μόνο συμβάλλει στην οικονομία του σπιτιού αλλά αποτελεί και μία
καλή γυμναστική.
 |
| Δίπλα στο σπίτι... απο την παραγωγή στην κατανάλωση |
Θα πρέπει να κατανοηθεί καλύτερα η σημασία και η προσφορά του οικιακού λαχανόκηπου γιατί
μπορεί να εξοικονομηθεί ένα σημαντικό ποσό για την οικογενειακό προϋπολογισμό
ιδιαίτερα στις χαμηλά αμειβόμενες τάξεις του πληθυσμού. Πρόσθετα, θα πρέπει να
λαμβάνεται υπόψη ότι τα λαχανικά που παράγονται σε ένα καλά διατηρημένο
οικογενειακό λαχανόκηπο είναι πάντοτε φρέσκα , μπορεί να έχουν καλύτερη
θρεπτική αξία και συνήθως στοιχίζουν λιγότερο από αυτά που αγοράζονται. Μπορούν
επίσης να συγκομιστούν στο καλύτερο στάδιο από πλευράς αρώματος , τρυφεράδας
κλπ. Αυτά ισχύουν κυρίως για λαχανικά υψηλής ποιότητας όπως είναι το σπαράγγι ,
μπιζέλια, φασολάκι.
Πέρα αυτών, ένας οικογενειακός λαχανόκηπος είναι μία
απασχόληση (χόμπι), όπου όλη η οικογένεια μπορεί να εξασκείται γιατί η κηπουρική
βοηθά στην εξάσκηση τους σώματος στον καθαρό αέρα και βοηθά στην διατήρηση μίας
καλής υγείας.
 |
| περιφερειακός λαχανόκηπος. |
3. περιφερειακός
λαχανόκηπος. Με την αύξηση των πόλεων σε μεγάλα αστικά κέντρα και την κατάργηση
του οικιακού λαχανόκηπου, οι ανάγκες σε λαχανικά έχουν αυξηθεί σημαντικά και
αυτό έδωσε αφορμή στην δημιουργία περιφερειακών λαχανόκηπων, για να
ικανοποιήσουν τις ανάγκες αυτές. Οι λαχανόκηποι αυτοί δημιουργήθηκαν γύρω από
τα αστικά κέντρα και παράγουν λάχανα που τους αποδίδουν υψηλά εισοδήματα.
Τέτοια λαχανικά είναι κυρίως τα πράσινα και εποχιακά που χρησιμοποιούνται για
σαλάτες, βραστά κλπ, όπως είναι τα μαρούλια, σέλινο, ραδίκια, αντίδια,
παντζάρια, καρότα, πράσα, λίγα από όλα και σε μικρή έκταση. Είναι μία πολύ
εντατική μορφή λαχανόκηπου με διαρκή απασχόληση που χρειάζεται αρκετά σκαπτικά
χέρια. Η μηχανοποίηση αυτής της μορφής λαχανοκομιών εκμεταλλεύσεων είναι δύσκολη
και πολύ περιορισμένη.
 |
| Μηχανοποιημένη συγκομιδή πατάτας. |
4. εμπορικός
λαχανόκηπος. Η ζήτηση μεγάλων ποσοτήτων λαχανικών σε όλη την διάρκεια του
χρόνου , η βελτίωση στις μεταφορές από μακρινές αποστάσεις , η εξασφάλιση καλών
συνθηκών διατήρησης κατά την μεταφορά με ψυγεία, οδήγησε στην παραγωγή
ορισμένων ειδών λαχανικών σε μεγάλες ποσότητες και σε μακρινές σχετικά
αποστάσεις από την αγορά. Στον εμπορικό λαχανόκηπο, η καλλιέργεια είναι πιο
εκτατική και πιο εξειδικευμένη , σε σύγκριση με την περιφερειακή μορφή
λαχανόκηπου γιατί συνήθως καλλιεργούνται
μόνο μερικά είδη και σε μεγάλη
έκταση. Η εκλογή του λαχανόκηπου ή των
λαχανικών που θα καλλιεργηθούν στον εμπορικό λαχανόκηπο εκτός από τους καθαρά
εμπορικούς λόγους, καθορίζεται κυρίως από το κλίμα και το έδαφος της περιοχής. Έτσι
διαμορφώθηκαν εμπορικοί λαχανόκηποι που παράγουν πατάτες στην Καλαμάτα, Ηλεία,
κρεμμύδια στην Θήβα, Χαλκίδα, τομάτες στην Λακωνία, Κορινθία, καρπούζια στον
νομό Ηλείας κτλ.
 |
| συγκομιδή πατάτας με το χέρι |
5. λαχανόκηπος
για κονσερβοποίηση. Τα λαχανικά που καλλιεργούνται για κονσερβοποίηση συνήθως
παράγονται σε πιο εκτατική μορφή από αυτά που προορίζονται για την αγορά και
συνήθως καλλιεργούνται σε ένα σύστημα αμειψισποράς με άλλα καλλιεργούμενα φυτά.
Επειδή το κόστος παραγωγής είναι σημαντικός παράγοντας για την βιομηχανία,
επιλέγονται περιοχές που έχουν πολύ ευνοϊκό κλίμα και ακόμα πρέπει το έδαφος να
είναι κατάλληλο., το νερό φθηνό και η καλλιέργεια να επιδέχεται μηχανοποίηση
στην σπορά και στην φύτευση , στις καλλιεργητικές περιποιήσεις ακόμα και στην συγκομιδή γιατί είναι γνωστό ότι κατά κανόνα, οι τιμές
που παίρνουν τα λαχανικά που προορίζονται για κονσερβοποίηση είναι αρκετά πιο
χαμηλές από τις τιμές που δίνει στην αγορά.
Σε αρκετές περιπτώσεις, στην
παραγωγή για κονσερβοποίηση εφαρμόζεται η μέθοδος της συμφωνίας , υπάρχουν
βέβαια ορισμένοι χαλαροί περιορισμοί όσον αφορά στην ποιότητα του προϊόντος για
κονσερβοποίηση.
 |
Αρακάς (κατεψυγμένος) με πατάτες.
|
6. Λαχανόκηπος
παραγωγής εκτός εποχής λαχανικών. Η παραγωγή λαχανικών σε μία περιοχή εκτός από
την συνηθισμένη τους εποχή, επιτυγχάνεται με τη παροχή προστασίας από το κρύο και
άλλες αντιξοότητες του καιρού. Η προστασία που παρέχεται ποικίλλει από την απλή
εδαφοκάλυψη με πλαστικά τούνελ, σε ψηλά πλαστικά ή γυάλινα θερμοκήπια , με την
προσθήκη ή χωρίς θέρμανση, ανάλογα με το λαχανικό, την περιοχή, και την εποχή
που επιδιώκεται η παραγωγή του προϊόντος. Κατά την καλλιέργεια στο ελεγχόμενο
περιβάλλον του θερμοκηπίου καταβάλλεται προσπάθεια εξασφάλισης των φυσικών
συνθηκών , για άριστη ανάπτυξη των λαχανικών. ρυθμίζεται η θερμοκρασία, η υγρασία , το φως , η σύνθεση του αέρα και των
θρεπτικών στοιχείων, ώστε να είναι δυνατή η ανάπτυξη και καρποφορία λαχανικών
οπουδήποτε. Αυτή η μορφή λαχανόκηπου κερδίζει συνεχώς έδαφος στην χώρα μας όπου
καλλιεργούνται κυρίως τομάτες, αγγούρια και δευτερευόντως καρπούζι, φασολάκι,
πεπόνι, κολοκυθάκι κλπ.
 |
| Σύγχρονη καλλιέργεια ντομάτας σε μοντέρνο θερμοκήπιο |
7. Λαχανόκηπος
παραγωγής σπόρου. Η παραγωγή σπόρου
είναι περισσότερο εξειδικευμένη επιχείρηση, προϋποθέτει εξειδικευμένο προσωπικό
και γίνεται σε περιοχές όπου οι καιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές για παραγωγή
σπόρου. Οι περισσότεροι παραγωγοί δεν επιχειρούν να παράγουν σπόρο μόνοι τους
και καλά κάνουν, γιατί δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις της σταυρογονιμοποίησης
και εκφυλισμού των ποικιλιών με τα καταστρεπτικά αποτελέσματα τους .
Για τις Αγροτικές Ευκαιρίες:
Γραμματέα Αναστασία
Γεωπόνος ΓΠΑ
anastagra@yahoo.gr
